Panuje powszechne przekonanie, że współczesny więzień posiada więcej przywilejów niż zwykły obywatel.

Na co dzień zajmuje ciepłą celę, najczęściej wyposażoną w telewizor, nie martwi się o wikt, opierunek, płacenie rachunków, ma kontakt ze światem, otrzymuje paczki od rodziny. Kiedy zachodzi potrzeba, korzysta z pomocy specjalistów bez konieczności oczekiwania w kilkumiesięcznej kolejce. Może bezkarnie ubliżać wychowawcy, dowódcy, oddziałowemu, pisać skargi do organów sprawiedliwości, na które z pewnością otrzyma odpowiedź.

Resocjalizacja?

Druga szansa?

Przecież kto choć raz zaznał smaku więziennego powietrza, prędzej czy później ponownie trafi za kraty.

Natomiast klawisz, funkcjonujący w więziennej gwarze jako GAD, przez społeczeństwo traktowany jest w sposób ubliżający godności.

Zazwyczaj kojarzy się przerośniętym osobnikiem, czerpiącym przyjemność z terroryzowania skazanych. To zapijaczony, sięgający również po cięższe używki mundurowy, czerpiący zyski z łapówek oraz koneksji z bandziorami.

Jak wygląda więzienna rzeczywistość?

Jak bardzo odbiega nasze wyobrażenie o pracownikach zakładów karnych od tego, jak swój zawód postrzegają bohaterowie książki Pawła Kapusty?

Doceniam przekazywanie konkretnych informacji w prosty, przejrzysty sposób. Szukam źródeł, które opierają się na faktach, nie narzucają własnej wizji, tudzież oceny, lecz pozwalają mi spojrzeć na dane zagadnienie z szerszej, niezależnej perspektywy.

Paweł Kapusta wniknął w środowisko pracowników Służby Więziennej na tyle, aby stworzyć swoim rozmówcom dogodne warunki do spuszczenia ze smyczy drzemiących w nich demonów. Ta nietypowa spowiedź musiała opierać się na zaufaniu, jakim słuchacza obdarzyli pracownicy zakładów karnych, jak również na pewnej nadziei, na wierze w to, że być może ich relacje zmienią sposób postrzegania klawiszy przez społeczeństwo. Raczej żaden z bohaterów Gada nie liczył na rewolucję systemu więziennictwa, nie łudził się, że ludzie, zajmujący decyzyjne stanowiska, pochylą się nad problemami kadry, zarządzającej osadzonymi.

Reportaż Kapusty opiera się na wspomnieniach byłych oraz obecnych pracowników SW. Ukazuje zmiany, jakim uległa praca wychowawców, dowódców, dyrektorów oraz oddziałowych na przestrzeni kilu ustrojów. Nie gloryfikuje osób, znajdujących się po właściwej stronie krat, nie wybiela ich czynów. Obrazuje za to przykłady ich zachowania w ekstremalnych, jak i codziennych sytuacjach, nie unikając trudnych, niewygodnych opisów.

Autor Gada miał na celu zaznajomienie czytelnika z brudną stroną więzienia. Gwałty, wymuszenia, pobicia, samobójstwa, kary śmierci, donosicielstwo, walka z bezduszną biurokracją, ukazane zostały w sposób, który nie gorszy odbiorców tekstu, nie jest ukierunkowany na celowe oszołomienie, zdegustowanie. Ludzie, niemający do czynienia z realiami więziennictwa, mogą być zszokowani szczerością, pozbawioną pretensjonalnego tonu wypowiedzią, aczkolwiek w żaden sposób nie czyni to z lektury tekstu, który należy przerywać z racji wyolbrzymienia problemu, czy ekshibicjonistycznego sposobu ukazania tematu.

Rozmowy przy alkoholu (z pewnością ciężko dyskutować o tak obciążającym psychikę zawodzie na trzeźwo) dobitnie podkreślają konsekwencje, z jakimi wiąże się praca w więzieniu. Poczucie misji, odpowiednie predyspozycje, pokora, hart ducha, empatia i inteligencja pomagają w pełnieniu służby, aczkolwiek nie są w stanie uchronić człowieka przed nocnymi koszmarami, skołatanymi nerwami, poczuciem bezsilności, narastającą agresją.

Jedni stwierdzą: PRACA JAK PRACA. Przecież klawisz może liczyć na wcześniejszą emeryturę (dawniej po 15 latach), urlop zdrowotny, dodatki do pensji. Ja jednak za nic w świecie nie chciałabym się z nim zamienić. Żadne pieniądze nie byłyby w stanie zagwarantować mi satysfakcji z wykonywanego zawodu, biorąc pod uwagę ogrom czyhających niebezpieczeństw, chorób, gróźb ze strony osadzonych, styczności ze społecznym elementem.

Czy należy im się szacunek? Wszystko zależy od danego człowieka, od jego stosunku do osadzonych, ich rodzin oraz do współpracowników. Jedno jest jednak pewne: zwiększona świadomość ludzi odnośnie zakresu działań, odpowiedzialności, które ciążą na barkach Gadów, może pomóc zrozumieć specyfikę tego zawodu.

Gad. Spowiedź Klawisza

Paweł Kapusta

Warszawa 2019

Wydawnictwo Wielka Litera

Półka: książka pochodzi z moich prywatnych zbiorów

li_lia

W październiku 2010r. zostałam mamą. Od tamtej pory godzę domowe i macierzyńskie obowiązki ze swoją pasją- pisaniem. Klawiatura jest moją najlepszą przyjaciółką. Piszę, ponieważ czuję potrzebę okiełznania myśli za pomocą liter.

• E-mail
|
• Więcej postów (1459)