Mężczyźni obawiają się inteligentnych kobiet.

Ich obecność, działanie, swobodne wyrażanie opinii zagraża filarom dotąd niezachwianej pozycji.

Patriarchat nie toleruje konkurencji.

Właścicielki piersi oraz waginy stworzone zostały do roli ozdoby, elementu niezbędnego wyposażenia. To rozpłodowe krowy z oddaniem spełniające najbardziej wyuzdane zachcianki swoich władców i panów.

To marionetki, którymi można dowolnie sterować.

To numery, pozbawione prawa do tego, aby ich imiona pisać wielką literą.

To worki treningowe, dzięki którym można wyzbyć się nadmiaru negatywnych emocji.

To przedmioty pozbawione własnej woli z krótką datą ważności.

Kiedy się znudzą, zestarzeją, nie spełnią oczekiwań, zawiodą jako matki, żony, kochanki, można je wymienić na nowszy, młodszy, lepszy model.

Nikt nie sprzeciwia się przyjętym normom. Nikt nie walczy o zmianę systemu. Na świat przychodzi kolejne pokolenie pięknych, skazanych na nieustanną ocenę dziewczynek. Czy wśród nich znajdzie się buntowniczka, zdolna do przeprowadzenia rewolucji?

Podczas ostatnich wyborów, pozwalając córce wrzucić kartkę z moimi głosami do urny, powiedziałam jej, że powinna być wdzięczna za możliwości, jakie stwarza nam współczesny świat.

Odbyłyśmy krótką konwersację o sytuacji kobiet, rozmowę, która miała uświadomić Młodej, że w niektórych zakątkach świata jej rówieśniczki nie mają prawa do tego, by decydować o swoim losie. Ich płeć wiąże się z licznymi ograniczeniami, począwszy od dostępu do nauki, osobistego rozwoju, nakazami związanymi ściśle z kulturą. I chociaż Nadia ma zaledwie dziewięć lat już teraz wie, że w przyszłości będzie mogła decydować o wielu sprawach, dotyczących edukacji, wyboru partnera, wykonywania konkretnego zawodu.

Takich możliwości pozbawiona została freida, bohaterka powieści Louise O’Neill.

W rzeczywistości wykreowanej przez autorkę, każda przedstawicielka płci pięknej, wygenerowana została przez rzeszę naukowców. Dorasta w specjalnej szkole, która przygotowuje ją do roli idealnej partnerki. Jej wygląd stanowi sprawę nadrzędną. Korzystając z nowoczesnych udogodnień, nieustannie poprawia swoją aparycję, dbając o zachowanie nienagannej sylwetki, niejednokrotnie poddając się głodówkom. Pozbawiona właściwych (według czytelnika) wzorców do naśladowania, matczynej miłości, ojcowskiej opieki, dojrzewa wśród podobnych sobie istot, które codziennie konkurują między sobą, walcząc o jak najwyższą pozycję w rankingu. W tym świecie osobowość schodzi na dalszy plan. Uroda, uległość względem mężczyzn, całkowite poddanie się ich woli decyduje o losie dziewczyn.

W tej przerażającej rzeczywistości nie ma miejsca na szczere, prawdziwe, głębokie relacje. Przyjaźń, miłość, szacunek, zasady fair play, solidarność nie istnieją. Liczy się wyłącznie ocena społeczeństwa. Wysokie noty przybliżają jałówkę do wymarzonego awansu. Lęk przed odrzuceniem przez adoratorów, kandydatów na przyszłych mężów, paraliżuje, popycha do nikczemnych czynów, wyzwala zwierzęcy instynkt, nakazujący walczyć o przetrwanie, bez względu na poniesione ofiary. W końcu cel uświęca środki.

Postać, która przybliża czytelnikowi realia patriarchalnego systemu, jest przeciętną, pozbawioną wybitnych umiejętności dziewczyną. Dzięki protekcji koleżanki, która dotychczas zajmowała zaszczytne miejsce w rankingu piękności, ma szansę na to, by w przyszłości trafić do grona żon. Jednak na skutek różnych okoliczności zostaje zmuszona do samodzielnego działania. Przez chwilę czuje się wyróżniona. Jako wybranka Dziedzica (rówieśnika, który staje przed decyzją wyboru życiowej partnerki) poznaje sekrety życia poza szkołą. Brak umiejętności podejmowania właściwych, przemyślanych decyzji, owczy pęd, obawa przed społecznym odrzuceniem, sprawia, że freida zaczyna popełniać błędy. Ulega presji, staje się nielojalna, co prowadzi ją ku nieuchronnej katastrofie.

O’Neill stopniowo ukazuje przemianę, jaką przechodzi główna postać. Ta początkowo bezbarwna postać, zakompleksiona, wyjałowiona z cech, które mogłyby pomóc freidzie zjednać sobie sympatię czytelnika, powoli przeobraża się w zdesperowaną kobietę. Samotność, izolacja, brak przyjaciółki, sprawiają, że freida staje się jeszcze bardziej podatna na wpływ rówieśniczek, ulega manipulacji, a jej działania nastawione są na krótkotrwałe efekty.

Nie nazwałabym ten lektury wybitną pozycją. Nie jest kunsztownym dziełem, pozwalającym autorce na obnażenie swych literackich umiejętności. Jednakże to nie o warsztat tutaj chodzi o a wydźwięk tekstu, o przesłanie, jakie z sobą niesie. Pod tym względem mogę ocenić Lepszą niż ja, jako książkę wartą przeczytania. To utwór, wskazujący główne przewinienia, zbrodnie jakie kobiety popełniają względem własnej płci, wobec samych siebie. Louise nie wytyka nam braku solidarności, lecz podkreśla, jakie wiążą się z nim konsekwencje. Poprzez zachowanie freidy ukazuje, jak bardzo krytyczne jesteśmy wobec własnych niedoskonałości, i do czego jesteśmy w stanie się posunąć tylko po to, by być akceptowane, by osiągnąć konkretny cel, wybraną pozycję, nawet kosztem szczęścia i szacunku.

To nie mężczyźni stanowią nasz główny problem. Brak świadomości własnych atutów, pragnienia osobistego rozwoju, pogodzenia się z tym, że nie jesteśmy idealne, brak umiejętności pokochania samej siebie, komplikuje nam życie. Nie jesteśmy tak ograniczone jak freida. Możemy być kimś więcej niż żonami, kochankami czy guwernantkami (podział na role społeczne w książce obejmował również ostatnią możliwość- likwidację niespełniającej wymaganych kryteriów jałówki).

Takie książki powinno się podsuwać nie tylko nastolatkom. Może nie wyleczyłyby ich ze wszystkich kompleksów, ale skłoniły do refleksji. To od nas samych w głównej mierze zależy to, czy osiągniemy upragniony sukces w wybranych przez siebie dziedzinach życia. Czy jednak odważymy się po niego wyciągnąć rękę w uczciwy i godny sposób? A może czeka nas los freidy?

Jesteście ciekawi jak zakończyły się perypetie głównej bohaterki i do czego doprowadziły ją pozbawione przemyśleń działania?

Lepsza niż ja (Only ever Yours)

Louise O’Neill

Przekład: Joanna Lipińska

Łódź 2019

Feria Young

Półka: książka pochodzi z moich prywatnych zbiorów

Zachęcam Was również do zapoznania się z recenzją innej książki autorki

li_lia

W październiku 2010r. zostałam mamą. Od tamtej pory godzę domowe i macierzyńskie obowiązki ze swoją pasją- pisaniem. Klawiatura jest moją najlepszą przyjaciółką. Piszę, ponieważ czuję potrzebę okiełznania myśli za pomocą liter.

• E-mail
|
• Więcej postów (1459)